Op welk verlof heb ik recht?

Wanneer je een kind krijgt, heb je recht op verlof. Dat geldt zowel voor de moeder als voor de vader. Wat wel verschilt aan de verloven voor beide ouders, is de duur van het verlof. De moeder mag langer thuisblijven dan de vader. Hoe zit dat eigenlijk? Wat is de wet- en regelgeving rondom ouderschapsverlof in Nederland? Hierbij een kort en duidelijk overzicht.

Zwangerschapsverlof

Zwangere vrouwen hebben in Nederland recht op minimaal 16 weken zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Dat geldt altijd: ook als je minder dan een jaar bij je huidige werkgever in dienst bent. Je kunt met een online tool berekenen wanneer je zwangerschapsverlof kunt opnemen en hoe lang je nog moet werken.
Tijdens het zwangerschapsverlof, of na de eerste 6 weken na je bevallingsverlof, mag je niet ontslagen worden. Eigenlijk zijn er volgens de wet maar twee gevallen die tot ontslag mogen leiden: faillissement en fraude. Het is volgens de wet ook niet toegestaan om iemand te weigeren bij een sollicitatiegesprek omdat ze zwanger is. Daarom hoef je dit ook niet bij een sollicitatiegesprek te vermelden.
Wat goed is om te weten, is dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen een vast contract en een tijdelijk contract. Je werkgever hoeft je tijdelijke contract niet te verlengen als je zwanger bent. Dat wordt niet als ontslag gezien.

Partnerverlof

De wet is nog een beetje ouderwets als het gaat om gender. Tegenwoordig kunnen kinderen twee vaders of twee moeders hebben, of twee verzorgers die zich niet als vader of als moeder identificeren. De wet denkt nog wel in vaders en moeders. Daarom wordt het vaak nog steeds ‘vaderschapsverlof’ genoemd.  De regel is dat de vader sinds 1 januari 2019 eenmaal het aantal werkuren per week aan geboorteverlof krijgen. Wie dus 5 dagen 6 uur per dag werkt, krijgt 30 verlofuren.
In situaties waar geen vader en een moeder is, spreken we van ‘partnerverlof’. Dan geldt dat degene die zich het meest met de opvoedende rol bezighoudt, recht heeft op het meeste verlof.
Aanvullend kunnen partners maximaal 5 weken (5 keer het aantal werkuren per week) geboorteverlof opnemen. Tijdens dit verlof krijg je geen salaris, maar een uitkering van het UWV. Partners hebben alleen recht op geboorteverlof als het kind na 1 juli 2020 geboren werd. Het aanvullend geboorteverlof moet binnen 6 maanden na de geboorte van het kind opgenomen worden. Daarvoor geldt wel dat je eerst het geboorteverlof van een week hebt opgenomen.

Ouderschapsverlof

Een ander soort verlof dan zwangerschapsverlof of partnerverlof, is het ouderschapsverlof. Natuurlijk krijg je het als ouder een stuk drukker dan toen je nog geen ouder was. Daar moeten werkgevers rekening mee houden. Je kunt met het ouderschapsverlof tijdelijk minder werken om voor het kind te zorgen. Dit verlof geldt niet alleen voor biologische ouders, maar ook voor mensen die een kind adopteren.
Je kunt het ouderschapsverlof fulltime of in delen opnemen op een willekeurig moment. Het verlof duurt lang: je mag het opnemen tot het kind acht jaar is. Goed om te weten: de werkgever is niet verplicht om de niet gewerkte uren door te betalen, tenzij dat in de CAO is afgesproken. Het is dus raadzaam om je CAO er even op na te slaan.
Elk kind apart geeft recht op verlof. Als je een tweeling krijgt, heb je dus twee keer zoveel recht op verlof. Het aantal uur waar je recht op hebt, hangt af van de arbeidsduur. Per kind heb je recht op 26 keer het aantal werkuren per week. Neem je dat fulltime op, dan betekent dit dat je aaneengesloten een half jaar verlof neemt.
Overleg met je werkgever wat voor beide partijen goed uitkomt. Je kunt ook tijdelijk wat minder werken. Dan werk je bijvoorbeeld een jaar lang 4 dagen per week en neem je 2 dagen per week ouderschapsverlof op.

Adoptie- of pleegzorgverlof (hechtingsverlof)

Een kind krijgen is niet vanzelfsprekend. Een kindje adopteren of een pleegkind in het gezin opnemen, is net zo waardevol als op de biologische manier de familie uitbreiden. Dat vindt de wetgever ook. Daarom kun je ook adoptie- of pleegzorgverlof krijgen. We noemen dat ook wel ‘hechtingsverlof’. De ouders kunnen dan aan het kindje wennen en andersom.
Het totale verlof bij adoptie of pleegzorg is 6 weken. Daarbij geldt een uitkering van 100 procent van het dagloon. Je kunt dit verlof opnemen vanaf vier weken voor de eerste dag dat het kind in het gezin wordt opgenomen. Het verlof kan tot 22 weken na die tijd worden opgenomen.

Calamiteitenverlof

Spoedeisende, onvoorziene of bijzondere persoonlijke omstandigheden? Dan kun je calamiteitenverlof krijgen. Deze vorm van verlof is volledig betaald. Je kunt een paar uren verlof nemen, maar ook een paar dagen. Tijdens de bevalling hebben beide partners hier recht op. In principe mag de werkgever het verzoek tot verlof niet weigeren. Het moet natuurlijk wel een redelijk verlof zijn.

Zorgverlof

Moet je onder werktijd voor een ziek kind zorgen? Of is je vrouw pas bevallen en heeft ze extra hulp nodig? Dan kun je daar het zorgverlof voor gebruiken. Ook voor ondersteuning bij een dokters- of ziekenhuisbezoek mag je dit verlof aanvragen. Daarbij is het belangrijk dat je aannemelijk maakt dat niemand anders de zorg of ondersteuning kan bieden. Bij dit verlof wordt onderscheid gemaakt tussen kortdurend en langdurend verlof. Neem je kortdurend zorgverlof op, dan heb je in een periode van 12 maanden recht op twee keer het aantal werkuren per week. Daarbij krijg je 70 procent van je salaris. Maak je gebruik van een langdurend zorgverlof, dan mag je per 12 maanden zes keer het aantal werkuren opnemen. Je hebt dan geen recht op salaris.

gastblogger